Budujemy medialnie

W połowie grudnia ogłoszono dwie rewolucyjne zmiany w zasadach działania programu Czyste Powietrze. Jedna dotyczy priorytetu wymiany stolarki i docieplenia budynku nad wymianą źródła ciepła. Druga 100-procentowej dopłaty do tej inwestycji dla najmniej zarabiających. 

Nowe zasady funkcjonowania programu Czyste Powietrze zmieniają całą koncepcję postępowania.

– Dotychczas stawiał on przede wszystkim na wymianę pieców węglowych tzw. „kopciuchów” na bardziej ekologiczne, niskoemisyjne źródła ciepła. Od 2023 roku priorytet uzyska głęboka termomodernizacja, a w tym przede wszystkim wymiana okien i drzwi oraz docieplenie ścian i stopów” – mówi Paweł Gregorczyk z Koalicji Termomodernizacji.

Do tej pory trzeba było rozliczyć zadanie pokazując najpierw wymianę „kopciucha”, a dopiero później można było wykonać termomodernizację domu. Teraz ta kolejność zostaje odwrócona – najpierw można będzie rozliczyć zadanie polegające na termomodernizacji, a dopiero przed końcowym rozliczeniem, beneficjent będzie musiał pokazać, że wymienił „kopciucha” na niskoemisyjne źródło ciepła. 

Od początku programu Czyste Powietrze, a więc od roku 2018, dotacje wypłacono 531 tysiącom inwestorów, którzy wymienili „kopciuchy”. Jeżeli nie wykonali przy tym wymiany okien i ocieplenia ścian, to będą mieli teraz możliwość złożenia drugiego wniosku. Na zadanie termomodernizacji będą teraz mogli uzyskać dotacje w wysokości od 33 tys. zł w I grupie (dochody poniżej 135 tys. zł rocznie) do 70 tys. zł w grupie III (dochody do 1090 zł na osobę w rodzinie). 

Od nowego roku wymiana okien za darmo?

Grupy najmniej zarabiających dotyczy też druga zmiana w programie: będą mogli oni skorzystać z całkowitej, 100-procentowej dopłaty do kompleksowej termomodernizacji swojego domu.

Nigdy jeszcze w historii Polski nie było takiego rozwiązania. Od nowego roku będą mogli złożyć wniosek o kompleksową termomodernizację swojego budynku, także na wymianę stolarki, a jeśli zapotrzebowanie na ciepło zmniejszy się dzięki temu o min. 40 proc., wówczas otrzymają pełny zwrot kwot netto wydanych na tą inwestycję – podkreśla ekspert z Koalicji Termomodernizacji 

– W najwyższej grupie dofinansowania rzeczywiście występuje dofinansowanie w wysokości 100 procent. Jest jednak tu mała gwiazdka, niezależna od nas. – powiedział wiceprezes NFOŚiGW, Paweł Mirowski na czwartkowym spotkaniu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska –  Unia Europejska dając nam środki na ten program zastrzegła bowiem, że nie można z nich finansować podatku VAT. Więc będziemy rozliczali zadania w kwotach netto, ale żeby ulżyć tym beneficjentom to podwyższyliśmy kwoty dofinansowania. Wcześniej w III grupie było to maksymalnie 90% –  teraz jest 100% dofinansowania. 

Priorytet termomodernizacji nad wymianą kopciuchów oraz możliwość 100-procentowego dofinansowania inwestycji to nie jedyne zmiany w programie Czyste Powietrze 3.0. Podwyższono progi dochodowe, wprowadzono wyższe dofinansowanie, urealniono koszty jednostkowe materiałów i usług oraz uproszczono procedury rozliczeń. Nowy nabór wniosków do programu rozpocznie się 3 stycznia. Na ich bazie Koalicja Termomodernizacji już w połowie stycznia poprowadzi pierwszy kurs dla doradców ds. dotacji i wyda podręcznik o zasadach korzystania z dotacji programu Czyste Powietrze 3.0.

Ile można otrzymać?

Na korzyści płynące z nowych rozwiązań zwraca uwagę także Polski Alarm Smogowy. Jak podkreślają aktywiści – beneficjent uprawniony do podstawowego poziomu dofinansowania dotąd mógł otrzymać do 30 tys. zł. Według nowych wytycznych kwota wzrosła do 66 tys. zł.

Nowe zasady premiują finansowo tych, którzy ocieplą dom w podwyższonym standardzie. Dla nich wprowadzono wymóg sporządzenia audytu energetycznego.

Inwestycja taka musi prowadzić do ograniczenia zużycia energii użytkowej do poziomu 80 kWh/m2/rok bądź 40% zmniejszenia zużycia energii – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS i dodaje, że zima jest dobrym okresem na sporządzenie audytu energetycznego i przygotowanie do remontu. Dobrą wiadomością jest również to, że audyt jest w 100% refinansowany w kwocie 1200 zł.

Wciąż istnieje możliwość uzyskania dotacji na poszczególne prace bez audytu energetycznego, jednak kwota wsparcia dla inwestycji związanych z efektywnością energetyczną będzie wtedy niższa. W przypadku wymiany źródła ogrzewania na pompę ciepła wraz z instalacją fotowoltaiczną (PV) dotacja wyniesie 41 tys. zł. zamiast 66 tys. zł (dla osób kwalifikujących się do podstawowego poziomu wsparcia; kwoty dla osób o niższych dochodach będą odpowiednio wyższe).
Konieczne jest dotarcie z informacją  o nowych zasadach programu  do wszystkich potencjalnych beneficjentów. 

A co z najuboższymi?

Tylko szeroka kampania informacyjna pokazująca korzyści z inwestycji w efektywność energetyczną może przyspieszyć tempo realizacji programu, co jest niezbędne zarówno dla poprawy jakości powietrza jak i ochrony gospodarstw domowych przed skutkami wzrastających cen energii – mówi Siergiej – Niezwykle ważne jest też skuteczne włączenie do programu osób najuboższych. Obecne zasady programu wprawdzie przewidują dla nich bardzo wysokie dotacje, ale są one w praktyce niedostępne. Aby uzyskać zwrot pieniędzy za ocieplenie domu osoby ubogie muszą najpierw wyłożyć pieniądze z własnej kieszeni. Konieczne jest więc wprowadzenie mechanizmu prefinansowania inwestycji dla osób najuboższych.